Koła łańcuchowe – wszystko, co musisz wiedzieć

Absolutnie niezbędny, konieczny i niemożliwy do zastąpienia element każdego napędu łańcuchowego. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kół zębatych, nietrudno jest się pogubić w rozbudowanej ofercie, dlatego przygotowaliśmy krótki poradnik, złożony z opisów najczęściej kupowanych i używanych kół zębatych, a to właśnie od tego elementu napędu najczęściej zależy precyzja oraz trwałość całego układu. Koła łańcuchowe są kluczem do sprawnego i w pełni wydanego napędu. Warto pamiętać, że koła zębate i koła łańcuchowe nie są dokładnie tym samym!

Koła łańcuchowe z piastą czy bez piasty?

Obecność lub brak piasty to jeden z podstawowych sposobów wyróżniania i katalogowania kół łańcuchów. Czym jest piasta? Jest to część koła, która obejmuje wał lub oś – zależnie od przeznaczenia i miejsca umieszczenia danego koła. Piasta jest częścią połączenia pomiędzy innymi elementami napędu łańcuchowego lub instaluje się w niej łożyska. Dzięki niej koło może się obracać po wałkach lub osi. Koła łańcuchowe z piastą najczęściej wykonuje się ze stali nierdzewnej lub żeliwa. Stosuje się je w układach napędowych wielu prostszych i bardziej skomplikowanych maszyn. Produkowane są koła łańcuchowe bez piasty  jednorzędowe, dwurzędowe oraz trójrzędowe. Czasem wytwarza się także elementy o większej liczbie rzędów.

Koła łańcuchowe bez piasty najczęściej spotykamy w napędach łańcuchowych rowerów oraz motocykli. Posiadają zwykły otwór, w którym umieszcza się wał. To właśnie praca wała napędza koło a wraz z nim cały system. Brak piasty sprawia, że koło nie porusza się, jest stałym elementem układu. Tak jak w przypadku kół z piastą, najczęściej produkuje się koła łańcuchowe bez piasty jednorzędowe, dwurzędowe oraz trójrzędowe.

Inne typy kół łańcuchowych

Niektóre koła łańcuchowe można kupić w zestawie wraz z odpowiednią przekładnią łańcuchową. Nie jest to element samego koła – jak piasta – jednak ze względu na częstą sprzedaż takich zestawów, coraz częściej mówi się o kole łańcuchowym z przekładnią. Przekładnia łańcuchowa to rodzaj przekładni mechanicznej cięgnowej. Jest to częścią układu, zawierająca cięgno, czyli łańcuch.

Koła z tarczą lub koła tarczowe to często inne określenie na jednorzędowe koło łańcuchowe bez piasty. Ponadto na rynku dostępne są także koła łańcuchowe z łożyskiem oraz koła wzmocnione, hartowane – przeznaczone przede wszystkim do napędów skomplikowanych maszyn produkcyjnych. 

Z kół łańcuchowych korzysta się nie tylko w rowerach i motorach! Większość maszyn rolniczych, a także w przemyśle spożywczym i motoryzacyjnym korzysta się z napędów łańcuchowych, których niezbędnym elementem są różnorakie koła łańcuchowe.

Niezależnie od liczby rzędów oraz obecności piasty przy zakupie koła łańcuchowego – nie mylić z kołem zębatym! – ważne jest, aby stal, z jakiej został wykonany dany element, był jak najlepszej jakości. Wysoka jakość materiału przekłada się na precyzję oraz niezawodność całego napędu łańcuchowego, jednak niemniej ważnym elementem napędu jest cięgno, łańcuch. On także musi być wykonany z najlepszej jakości tworzywa, aby układ działał sprawnie.